کربلا از تو رنگ عشق گرفت

مریم مایلی زرین

تقدیم به زینب کبری (ع)

کاروان رفت و موج موج سکوت، بر لب تشنه خیز صحرا ماند

آه، از آن خیمه های سوخته دل، شانه هایی تکیده ، تنها ماند

کاروان رفت و دشت خالی شد، نیزه ها  سربه سر ستاره شدند

آفتاب از کنار ماه گذشت، دست هایی بریده بر جا ماند

هیچ کس جز صدای زخمی تو ، آسمان راه کوچه ها  نکشید

هیچ کس با تو هم بهانه نشد، جز نگاهی که پشت پا ماند

ای علی گون، خدای صبر، مگر شانه هایت چقد طاقت داشت؟

کوفه کوفه کشید زخم زبان، لب به لب زخم دید و بر پا ماند

آه، این وسعت نشسته بر خون! کربلا از تو رنگ عشق گرفت

از تو، توفان به ارث برد جنون، از تو دریا همیشه دریا ماند

شب به شب در سکوت ویرانه، آسمان خیمه بر نگاهت زد

بر روی دامنت گذاشت زمین، معجرت تکیه گاه شب ها ماند

دست های بلند عباست ، علم و مشک تشنه می خواهد

آه دریاب حسرتی را که در نگاه صبور سقا ماند

بایدها و نبایدهای روضه های خانگی

اشاره

ماه های محرم و صفر ، با تمام اندوه و ماتمی که دارند، فرصتی هستند برای اظهار دوستی با پیامبر و خانواده آن حضرت – که سلام و درود خداوند و فرشتگان بر آنان باد ، و میدانی برای نورانی ساختن زندگی با نام و یاد حضرات و اثبات شیفتگی با برگزاری مجالس خانگی. این اقدام پسندیده ، پیشینه ای طولانی دارد و خود بستری بوده برای پرورش انسان هایی بزرگ که آزادی و آزادگی را در چنین کلاس هایی آموخته و آن را در جامعه ای بزرگتر اجرایی کرده اند.

روضه های خانگی صرف نظر از فضیلت ها و ارزش معنوی سرشاری که دارند ، ممکن است دستخوش آسیب هایی گردد که آشنایی با آنها، گامی است برای پیشگیری مؤثر و بهره وری از این نفحه معنوی در منازلی که خیمه های اهل بیت در آنها اقامه شده اند.

آثار و برکات روضه در منزل

یکی از برکات نام و یاد معصومان در خانه هایی که در آن زندگی می کنیم ، ایجاد فضای معنوی است. خانه ای که در آن نام بهترین انسان ها برده می شود و با شادی و غم آنها رنگ و بویی متفاوت می گیرد، به دست فرشتگان بیمه می شود و شمیم خوش معنویت سراسر آن را فرا می گیرد . چنین خانه ای فرودگاه هدایای الهی می گردد و اهل آن خانه در سایه محبت به اهل بیت (ع) به یکدیگر مهروزی بیشتری خواهند یافت. وجود یک عشق برتر ، بسان چراغ راهی خواهد بود تا عشق های زمینی ماهم جاودانه گردد و زندگی معنایی تازه به خود بگیرد. در چنین منزلی، کودکان هم با نقش هایی که در برگزاری و پذیرایی از مهمانان دارند، خود را گامی نزدیک تر به خوبانی می دانند که برای آنها محیط زندگی شان را آراسته اند . همچنین با الهام از فضای معنوی و علمی ایجاد شده در چنین خیمه هایی، سطح آگاهی مخاطبان در هر گروه سنی که باشند ، ارتقا یافته و زمینه را برای پرسشگری و تحقیق پس از آن فراهم می کند. در جنبه رفتاری هم، ایجاد سنخیت بین اهل منزل با پیشوایانی که به نام آنها مجلس به پا شده، امری مبارک است.

بایدها و نبایدها

روضه های خانگی، با تمام آثار آسمانی و زمینی اش ، مانند هر کار نیک دیگری از آسیب ها در امان نیست و چه بسا به دلیل اثر گذاری بالایی که در بین مخاطبان دارد و استقبال فراوانی که از این جنس مراسم می شود ، دستخوش برخی از اشتباهات گردد که به برخی از آنها اشاره می شود:

1. افراط ،آفت دین

یکی از آسیب های فراروی مجالس خانگی ، زیاده روی در این زمینه است. خانواده هایی هستند که با وجود مشکلات فراوان ، جلسات زیادی را به این امر  اختصاص می دهند ، عده ای از خانم های برگزار کننده با تعیین روزهایی با عدد خاص مانند چهارده روز ، ده روز و مانند آن ، عرصه را برای دیگر اعضای خانه تنگ کرده و به محض روبرو شدن با کوچک ترین انتقادی، آنها را به دور شدن از مکتب اهل بیت (ع) متهم می سازند . شاید شما خانواده هایی را دیده باشید که به دلیل جلسات طولانی یا مکرر ، شوهر و پسران برای مدت طولانی از خانه بیرون می شدند و حتی فرزندان نوجوان ساعت ها در کوچه و خیابان پرسه می زدند و در معرض آسیب های اجتماعی قرار می گرفتند . طولانی شدن هر جلسه هم در نوع خودش آسیب شمرده می شود. و اسباب ناراحتی شرکت کنندگان و دیگر افراد را فراهم می کند. این روش برگزاری، چنانچه بدون رضایت همسر باشد یا موجب اذیت همسایگان شود. حتی ممنوعیت شرعی و فقهی هم خواهد داشت؛ یعنی نه تنها پاداشی نصیب برگزار کننده نمی شود، بلکه به معصیت هم آلوده شده است.

2. استفاده از سخنرانان غیر متخصص

گرم کردن مجلس با صدا و نوا و یا استفاده از سخنرانان و مداحانی که برای ایجاد حس در مجلس به هر مطلب و سبکی چنگ می اندازند ، یکی از آسیب هاست. به دلیل فراهم بودن فضای یادگیری مناسب، مطالب ارائه شده از طرف خانم جلسه ای ها، مؤثر واقع می شود و در چنین شرایطی ، اگر مدیر فکری و معنوی جلسه ، از تحصیلات حوزوی یا دانشگاهی مرتبط با چنین جلساتی بی بهره باشد ، با دادن اطلاعات نادرست ، مخاطبان زیادی را دچار مشکل می نماید. ایجاد تعارض های فکری با نقل مطالب غیر واقعی  و ضعیف، خرافه گرایی ، مخلوط کردن حقایق با وقایع ساختگی و جعلی و نیز گرفتن ژست یک مقدس کامل و الگو شدن با تمام ضعف ها و کمبودهای احتمالی که در آن فرد غیر متخصص وجود دارد، ممکن است طیف وسیعی از شرکت کنندگان را نسبت به دین دچار تردید و شبهه کند. بهترین و مطمئن ترین روش، استفاده از خواهران و برادران طلبه است که مدارج علمی لازم را در حوزه های علمیه گذرانده اند . این افراد می توانند با ارتقای بینش مذهبی، دادن اطلاعات مورد نیاز به مخاطبان وو نیز ایجاد انس با معصومان، زمینه را برای رشد دینی فراهم سازند.

 

3. بدعت گذاری

دادن برنامه های سلوکی خود ساخته، اذکار هزار گانه آن هم با تسبیح خاص، نقل خواب ها و کرامات غیر واقعی ، ایجاد هیجان عاطفی در مخاطبان بدون پشتوانه منطقی، چله نشینی های بدون برنامه کامل اخلاقی ، ابداع سبک های بی اساس و حتی منافی با مظاهر و آموزه های دینی در جلسات مولودی یا روضه خانگی می تواند از آسیب های این گونه محافل باشد. برخی از خانم جلسه ای ها بدون داشتن تحصیلات لازم، خود را در حد یک منبع کامل و مسلط به مسائل دینی مطرح می کنند . ورود در عرصه هایی که هیچ اطلاعی از آن ندارند و بسنده کردن به اطلاعات بسیار بدیهی جهت عوام فریبی ، از خطراتی است که جلسات خانگی را تهدید می کند.برای نمونه کسانی که به خاطر داشتن صدایی خوب در همه محافل حضور دارند و حریم شرعی برای آنها معنایی ندارد

وظیفه اصلی و مسئولیت اولیه بر عهده میزبان جلسات است که در انتخاب سخنران و مداح برنامه خود دقت و تحقیق کافی را به عمل آورد و با بصیرت و آگاهی سدی برای سوء استفاده ها گردد .

4. رقابت در شکل گیری برگزاری

برخی از میزبانان تمام همت خود را بر شکل برگزاری و نحوه پذیرایی ، پوشش و تیپ خود، آراستگی و تجمل خانه، به رخ کشیدن امکانات و ... می گمارند. برخی از مجالس به قدری مادی گرایانه است که شرکت کنندگان در آن نه تنها یاد رنج و مصیبت بزرگان دین نمی افتند، بلکه در تمام مدت حضور در آن مکان، به نداشته های خودشان می اندیشند .

برخی از محافل هم پاتوقی برای عرض اندام و تلافی کمبودهای شخصیتی و مانند آن می شود. بدیهی است که چنین روشی هیچ سنخیتی با فرهنگ دینی و انتظار معصومین نداشته و نمی تواند منشأ تأثیر در افراد شرکت کننده باشد.

در پایان یادآور می شوم که بیان آسیب ها از جهت علاج واقع قبل از وقوع است وگرنه همه می دانیم که جلسات خانگی وقتی به شکلی صحیح  و هماهنگ با معیارهای دینی برگزار می شود ، جایگاه والای خود را داراست و خواهران کوشا ، تحصیل کرده و آگاهی که این محافل را اداره می کنند، از شأنیتی والا و پاداشی پربها برخوردارند.

ا

براهیم مسجدی، مجله خانه خوبان، شماره 38، ص 36-37، دیما 1390